Bihar Analysis : ఎన్డీయే విజయానికి, ఇండియా కూటమి పరాజయానికి కారణాలేంటి?

బీహార్ అసెంబ్లీ ఎన్నికల్లో నేషనల్ డెమోక్రటిక్ అలయన్స్ (NDA) కూటమి అపూర్వ విజయాన్ని నమోదు చేసింది. ముఖ్యమంత్రి నితీష్ కుమార్ నేతృత్వంలోని NDA కూటమి 243 సీట్లలో 200లకు పైగా సీట్లు గెలుచుకుని, స్పష్టమైన మెజారిటీని సాధించింది. దీనికి భిన్నంగా, రాష్ట్రీయ జనతా దళ్ (RJD) నాయకత్వంలోని ‘ఇండియా’ కూటమి మహాగట్బంధన్ ఘోర పరాజయాన్ని చవిచూసింది. ఈ చారిత్రక తీర్పు వెనుక ఉన్న ప్రధాన అంశాలను, కూటముల విజయం-పరాజయాలకు దారితీసిన కారణాలను విశ్లేషిద్దాం.

ఎన్డీయే విజయానికి దోహదపడిన కీలక అంశాలు

1. మహిళా ఓటర్ల మద్దతు (The Women’s Factor)

ఈ ఎన్నికల్లో మహిళా ఓటర్లు నిర్ణయాత్మక శక్తిగా మారారు. పురుషుల కంటే మహిళల పోలింగ్ శాతం దాదాపు 9 శాతం అధికంగా నమోదైంది. నితీష్ కుమార్ ప్రభుత్వం అమలు చేసిన ‘ముఖ్యమంత్రి మహిళా రోజ్‌గార్ యోజన’ బాగా వర్కవుట్ అయింది. ఈ పథకం ద్వారా మహిళలకు 10వేల నగదు బదిలీ చేస్తారు. ఇదే కాక సైకిల్ పథకం, జీవికా దీదీ వంటి మహిళా సాధికారత పథకాలు వారిలో విశ్వాసాన్ని పెంచాయి. ప్రభుత్వ స్థిరత్వం, భద్రత కోరుకునే మహిళా ఓటర్లు NDA కూటమికే మొగ్గు చూపారు.

2. నితీష్ కుమార్ సుపరిపాలన

దాదాపు రెండు దశాబ్దాల సుదీర్ఘ పాలనలో ప్రజల్లో కొద్దిపాటి వ్యతిరేకత (Anti-incumbency) ఉన్నప్పటికీ, నితీష్ కుమార్ ‘సుశాసన్ బాబు’ అనే తన ప్రతిష్టను నిలబెట్టుకున్నారు. అంటే సుపరిపాలన అందించిన నాయకుడు అని అర్థం. గతంలో ఆర్జేడీ పాలనలో ఉన్న ‘జంగిల్ రాజ్’ భయాలను బీజేపీ-జేడీయూ కూటమి సమర్థవంతంగా ప్రచారం చేసింది. శాంతిభద్రతలు, రోడ్లు, మౌలిక సదుపాయాల అభివృద్ధి వంటి అంశాలలో నితీష్ కుమార్ ట్రాక్ రికార్డుకు ప్రజలు పట్టం కట్టారు.

3. బలమైన కుల సమీకరణాలు

ఎన్డీయే కూటమి తన సంప్రదాయ ఉన్నత కులాల మద్దతుతో పాటు, అత్యంత వెనుకబడిన తరగతులు (EBCs), దళితులు, ముఖ్యంగా నితీష్ కుమార్ కు చెందిన కుర్మీ ఓటర్లను విజయవంతంగా ఏకం చేయగలిగింది. ఈ కుల సమీకరణానికి చిరాగ్ పాస్వాన్ లోక్ జనశక్తి పార్టీ (రామ్ విలాస్) మద్దతు జత కలవడంతో, దళిత ఓటు బ్యాంకు కూడా ఎన్డీయే వైపు మళ్లింది. ఈ సమీకరణాలు ఇండియా కూటమి సంప్రదాయ ముస్లిం-యాదవ్ ఓటు బ్యాంకును సమర్థవంతంగా ఎదుర్కోగలిగింది.

4. ప్రధాని మోదీ ప్రభావం

ప్రధానమంత్రి నరేంద్ర మోదీ జాతీయ స్థాయిలో ఉన్న వ్యక్తిగత ఆకర్షణ, కేంద్ర సంక్షేమ పథకాలు రాష్ట్ర ఎన్నికలపై కూడా ప్రభావం చూపాయి. మోదీ గ్యారంటీపై ప్రజలు నమ్మకం ఉంచడం కూడా ఎన్డీయే భారీ విజయాన్ని సులభతరం చేసింది.

ఇండియా కూటమి (మహాగట్బంధన్) ఓటమికి కారణాలు

1. కూటమిలో సమన్వయం లేమి

ఇండియా కూటమిలో ముఖ్యమైన బలహీనత భాగస్వామ్య పక్షాల మధ్య సమన్వయం లేకపోవడం. సీట్ల పంపకం విషయంలో ఆలస్యం, అంతర్గత విభేదాలు తలెత్తాయి. ముఖ్యంగా, కాంగ్రెస్ పార్టీకి ఎక్కువ సీట్లు కేటాయించినప్పటికీ, అది వాటిలో చాలా తక్కువ గెలవగలిగింది. వివిధ నియోజకవర్గాలలో మిత్రపక్షాలే ఒకరిపై ఒకరు పోటీ పడటం వలన కూటమి ఓట్లు చీలిపోయాయి.

2. ఉద్యోగ హామీలలో విశ్వసనీయత లోపం

ఆర్జేడీ నాయకుడు తేజస్వి యాదవ్ ఉద్యోగ కల్పనపై ప్రధానంగా దృష్టి సారించారు. భారీ సంఖ్యలో ప్రభుత్వ ఉద్యోగాలను కల్పిస్తామని ఆయన ప్రచారం చేశారు. అయితే అందుకు తగినట్లు ఆచరణాత్మక కార్యాచరణ లేకపోవడం వల్ల వాటిపై ప్రజలకు అనుమానం కలిగింది. దీనికి విరుద్ధంగా, నితీష్ కుమార్ సంక్షేమ పథకాలు ఇప్పటికే అమలవుతుండడం వల్ల, కొత్త వాగ్దానాల కంటే ఇప్పటికే అమలవుతున్నవాటికే ప్రజలు ఓటు వేశారు.

3. ముస్లిం-యాదవ్ లను మాత్రమే నమ్ముకోవడం

ఆర్జేడీ తన సంప్రదాయ ముస్లిం – యాదవ్ ఓటు బ్యాంకును స్థిరంగా ఉంచుకున్నప్పటికీ, ఇతర కీలక కుల సమూహాల (EBCs, దళితులు) మద్దతును పొందడంలో పూర్తిగా విఫలమైంది. ఎన్నికల్లో గెలవాలంటే ఒకటి రెండు కులాల మద్దతు ఉంటే సరిపోదని, అందరూ కలిసిరావాలనే వ్యూహాన్ని కూటమి విస్మరించింది. ఇది ఇండియా కూటమి వైఫల్యానికి కారణమైంది.

4. బలహీనమైన ప్రచార వ్యూహం

తేజస్వి యాదవ్ ఆలస్యంగా, నిర్దిష్ట ప్రణాళిక లేకుండా ప్రచారంలోకి రావడం, ప్రభుత్వంపై ఉన్న వ్యతిరేకతపై మాత్రమే ఎక్కువగా దృష్టి పెట్టడం మైనస్ పాయింట్ అయింది. NDAకు ప్రత్యామ్నాయంగా బలమైన, స్పష్టమైన పాలనా దృక్పథాన్ని అందించడంలో ఇండియా కూటమి విఫలమైంది.

బీహార్ ఎన్నికల ఫలితాలు నితీష్ కుమార్ సంక్షేమ పథకాలు, సుపరిపాలన నినాదం, ప్రధాని నరేంద్ర మోదీ వ్యక్తిగత ప్రభావాన్ని మరోసారి రుజువు చేశాయి. ముఖ్యంగా మహిళా ఓటర్లు ఈ ఎన్నికల్లో కింగ్‌మేకర్ పాత్ర పోషించారు. దీనికి భిన్నంగా, ఇండియా కూటమి ఓటమికి కూటమి సమన్వయం లేమి, కుల సమీకరణాలలో వైఫల్యం, ‘జంగిల్ రాజ్’ వంటి గత పాలనా పరమైన అంశాలను సమర్థవంతంగా తిప్పికొట్టలేకపోవడం ప్రధాన కారణాలుగా నిలిచాయి.