Diwali: దీపావళికి యునెస్కో గుర్తింపు.. ఏంటి లాభం..?

భారతీయ సంస్కృతి, సంప్రదాయాలకు మరోసారి అంతర్జాతీయ స్థాయిలో పట్టాభిషేకం జరిగింది. భారతీయులు అత్యంత భక్తిశ్రద్ధలతో, ఆనందోత్సాహాలతో జరుపుకునే ‘దీపావళి’ (Diwali) పండుగకు ఐక్యరాజ్యసమితి విద్యా, వైజ్ఞానిక, సాంస్కృతిక సంస్థ (UNESCO) గుర్తింపు లభించింది. యునెస్కో సాంస్కృతిక వారసత్వ (Intangible Cultural Heritage) జాబితాలో దీపావళిని చేర్చడం ద్వారా, ఈ పండుగ విశిష్టతను ప్రపంచానికి చాటిచెప్పింది. కేవలం ఒక మతపరమైన ఉత్సవంగానే కాకుండా, మానవతా విలువలకు, ఆశావాదానికి ప్రతీకగా నిలిచే దీపావళికి ఈ గుర్తింపు దక్కడం ప్రతి భారతీయుడికీ గర్వకారణం.

యునెస్కో గుర్తింపు అనేది కేవలం ఒక గౌరవం మాత్రమే కాదు, దీని వెనుక అనేక సామాజిక, ఆర్థిక, సాంస్కృతిక ప్రయోజనాలు ఉన్నాయి. ఈ గుర్తింపుతో దీపావళి పండుగకు అంతర్జాతీయ ‘బ్రాండ్ ఇమేజ్’ లభిస్తుంది. ఇప్పటికే ప్రపంచవ్యాప్తంగా దీపావళి జరుపుకుంటున్నప్పటికీ, యునెస్కో ముద్రతో దీనికి అధికారిక హోదా దక్కినట్లయింది. విదేశీ పర్యాటకులు భారతీయ సంస్కృతిని ప్రత్యక్షంగా వీక్షించడానికి ఆసక్తి చూపిస్తారు. ముఖ్యంగా అయోధ్యలో జరిగే ‘దీపోత్సవం’ లేదా వారణాసిలో జరిగే వేడుకలను చూడటానికి అంతర్జాతీయ పర్యాటకుల తాకిడి గణనీయంగా పెరుగుతుంది. ఇది స్థానిక ఆర్థిక వ్యవస్థకు ఊతమిస్తుంది. సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని కాపాడటానికి ఐక్యరాజ్యసమితి నుండి సాంకేతిక, ఆర్థిక సహకారం లభించే అవకాశం ఉంటుంది. పండుగకు సంబంధించిన పురాతన ఆచారాలను డాక్యుమెంట్ చేయడానికి, భవిష్యత్ తరాలకు అందించడానికి ఇది దోహదపడుతుంది. అంతర్జాతీయ సంబంధాల్లో భారత్ తన పవర్ ను పెంచుకోవడానికి ఇది ఉపయోగపడుతుంది. భారతీయ విలువైన ‘వసుధైక కుటుంబకం’ అనే భావనను ప్రపంచానికి వ్యాప్తి చేయడానికి ఇది ఒక వేదికగా మారుతుంది.

దీపావళి కేవలం టపాకాయలు కాల్చే పండుగ కాదు. ఇది చీకటిపై వెలుగు, చెడుపై మంచి, అజ్ఞానంపై జ్ఞానం సాధించిన విజయానికి ప్రతీక. రాముడు అయోధ్యకు తిరిగి రావడం, నరకాసుర వధ వంటి పురాణ గాథలు ఈ పండుగతో ముడిపడి ఉన్నాయి. లక్ష్మీ పూజ ద్వారా సిరిసంపదలను ఆహ్వానించడం హిందూ సంప్రదాయంలో భాగం. కుల, మత, ప్రాంతీయ భేదాలకు అతీతంగా అందరూ కలిసి జరుపుకునే పండుగ ఇది. వ్యాపారులు తమ కొత్త ఖాతా పుస్తకాలను ప్రారంభించడానికి ఈ రోజును పవిత్రంగా భావిస్తారు.

భారతదేశం నుంచి యునెస్కో సాంస్కృతిక వారసత్వ జాబితాలో చేరడం ఇదే తొలిసారి కాదు. గతంలో కొన్ని ప్రముఖ పండుగలు, కళారూపాలకు ఈ గౌరవం దక్కింది. పశ్చిమ బెంగాల్‌లో అత్యంత వైభవంగా జరిగే దుర్గాపూజకు 2021లో యునెస్కో గుర్తింపు లభించింది. ఇది ఆసియాలోనే ఒక పండుగకు దక్కిన అరుదైన గౌరవం. ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద మానవ సమూహం పాల్గొనే కుంభమేళాను యునెస్కో 2017లో గుర్తించింది. శారీరక, మానసిక ఆరోగ్యానికి భారతీయ పూర్వీకులు అందించిన యోగాకు కూడా 2016లో ఈ జాబితాలో స్థానం లభించింది. పార్సీల నూతన సంవత్సర వేడుక అయిన నవ్రోజ్ కూడా ఈ జాబితాలో ఉంది.

దీపావళికి యునెస్కో గుర్తింపు లభించడం అనేది భారతీయ సనాతన ధర్మానికి, సంస్కృతికి దక్కిన విశ్వవ్యాప్త ఆమోదం. ఈ గుర్తింపు మన బాధ్యతను కూడా పెంచుతుంది. పర్యావరణానికి హాని కలగకుండా, సంప్రదాయబద్ధంగా పండుగను జరుపుకుంటూ, మన సంస్కృతి గొప్పతనాన్ని భావితరాలకు అందించాల్సిన అవసరం ఉంది. ఏది ఏమైనా, ఇకపై దీపావళి కేవలం భారతీయ పండుగ కాదు… అది ప్రపంచ పండుగ!