AndeSri : ‘జయ జయహే తెలంగాణ’ రూపశిల్పి అందెశ్రీ కన్నుమూత

తెలంగాణ (Telangana) రాష్ట్ర గీతం ‘జయ జయహే తెలంగాణ’ (Jaya Jayahe Telangana) రూపశిల్పి, ప్రముఖ కవి, రచయిత అందెశ్రీ (AndeSri) కన్నుమూశారు. గత రాత్రి హైదరాబాద్‌లోని తన నివాసంలో తీవ్ర అస్వస్థతకు గురైన ఆయనను కుటుంబ సభ్యులు వెంటనే గాంధీ ఆసుపత్రికి తరలించారు. అక్కడ చికిత్స పొందుతూ ఆయన తుదిశ్వాస విడిచినట్లు కుటుంబ సభ్యులు ధ్రువీకరించారు. అందెశ్రీ మరణంతో తెలుగు సాహిత్య లోకంతో పాటు, తెలంగాణ ఉద్యమకారుల్లో తీవ్ర విషాదం అలుముకుంది.

1961 జూలై 18న సిద్దిపేట జిల్లా రేబర్తిలో అందెశ్రీ జన్మించారు. ఆయన అసలు పేరు  అందె ఎల్లన్న. కాకతీయ యూనివర్సిటీ నుంచి ఆయన గౌరవ డాక్టరేట్‌ పొందారు. అశువు కవిత్వం చెప్పడంలో అందెశ్రీ దిట్ట. 2006లో గంగ సినిమాకు అందెశ్రీకి నంది పురస్కారం లభించింది. అందెశ్రీకి ముగ్గురు కుమార్తెలు, ఓ కుమారుడు ఉన్నారు. 2014లో అకాడమి ఆఫ్ యూనివర్సల్ గ్లోబల్ పీస్ డాక్టరేట్, 2015లో దాశరథి సాహితీ పురస్కారం అందుకున్నారు అందెశ్రీ. 2015లోనే రావూరి భరద్వాజ సాహితీ పురస్కారం లభించింది. 2022లో అందెశ్రీకి జానకమ్మ జాతీయ పురస్కారం వరించింది. 2024లో దాశరథీ కృష్ణమాచార్య సాహితీ పురస్కారంతో పాటు లోక్‌ నాయక్‌ పురస్కారం అందుకున్నారాయన.

అందెశ్రీ కలం నుంచి జాలువారిన అద్భుత గీతం ‘జయ జయహే తెలంగాణ జననీ జయకేతనం’ తెలంగాణ ప్రజల హృదయాల్లో చిరస్మరణీయంగా నిలిచిపోయింది. తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఆకాంక్షను, చరిత్రను, ప్రజల స్ఫూర్తిని ఆవిష్కరించిన ఈ గీతాన్ని తెలంగాణ రాష్ట్ర ప్రభుత్వం రాష్ట్ర అధికారిక గీతంగా గుర్తించింది. తెలంగాణ రాష్ట్రానికి ఒక ఉద్వేగభరితమైన గుర్తింపును, సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని అందించిన ఘనత అందెశ్రీకి దక్కుతుంది. రాష్ట్ర ఆవిర్భావం తరువాత ఆయన అందించిన ఈ గొప్ప కానుకను ప్రభుత్వం సముచితంగా గౌరవించింది.

తెలంగాణ ప్రత్యేక రాష్ట్ర ఉద్యమంలో అందెశ్రీ తన పాటలు, రచనల ద్వారా కీలక పాత్ర పోషించారు. ఆయన గీతాలు నిరసనకారులు, సామాన్య ప్రజలలో స్ఫూర్తిని, ఉద్వేగాన్ని రగిలించాయి. ఉద్యమ నేపథ్యంలో ఆయన పాటలు ఒక ఆయుధంలా పనిచేసి, లక్షలాది మంది ప్రజలను ఏకతాటిపైకి తీసుకొచ్చాయి. కేవలం కవిగానే కాకుండా, తన పాటల ద్వారా ఉద్యమానికి ఊపిరి పోసిన ఒక సామాజిక కార్యకర్తగా, ప్రజల కవిగా ఆయన గుర్తింపు పొందారు.

అందెశ్రీ జీవిత ప్రయాణం ఎందరికో ఆదర్శప్రాయం. ఆయన ఎటువంటి పాఠశాల విద్య అభ్యసించకుండానే, కేవలం తన అద్భుతమైన ప్రతిభ, లోకజ్ఞానం, అపారమైన భాషా పట్టుతో తెలుగు సాహితీ రంగంలో గొప్ప కవిగా, రచయితగా పేరు సాధించారు. తన స్వయంకృషితో, అనుభవంతో ఆయన రచించిన కవిత్వం, పాటలు తెలుగు ప్రజల మనస్సులపై చెరగని ముద్ర వేశాయి. ఇది ఆయన సాహిత్య ప్రతిభకు, వ్యక్తిత్వానికి నిదర్శనం.

అందెశ్రీ రచించిన ‘మాయమైపోతున్నడమ్మా మనిషన్నవాడు’ పాట ఆయనకు దేశవ్యాప్తంగానే కాక, తెలుగు ప్రజలున్న ప్రతిచోటా విస్తృతమైన కీర్తిని తెచ్చిపెట్టింది. మానవ సంబంధాలు, విలువలు క్షీణిస్తున్న తీరును కళ్లకు కట్టినట్లు వర్ణించిన ఈ గీతం, సమాజంపై ఆయనకున్న లోతైన అవగాహనను, బాధను ప్రతిబింబిస్తుంది. ఈ పాట తెలుగు ప్రజల హృదయాల్లో చిరస్థాయిగా నిలిచిపోయింది.

అందెశ్రీ మృతి పట్ల పలువురు రాజకీయ, సాహిత్య, సాంస్కృతిక రంగాల ప్రముఖులు తీవ్ర దిగ్భ్రాంతి వ్యక్తం చేశారు. ఆయన మరణం తెలుగు సాహిత్య లోకానికి, ముఖ్యంగా తెలంగాణ సాంస్కృతిక రంగానికి తీరని లోటని విచారం వ్యక్తం చేశారు. కవిగా, ఉద్యమకారుడిగా ఆయన సేవలను కొనియాడారు. ఆయన పవిత్ర ఆత్మకు శాంతి కలగాలని ప్రార్థిస్తూ, కుటుంబ సభ్యులకు తమ ప్రగాఢ సానుభూతిని తెలియజేశారు. అందెశ్రీ లేని లోటును భర్తీ చేయడం అసాధ్యమని, ఆయన పాటలు, రచనలు తరతరాలకు స్ఫూర్తినిస్తూనే ఉంటాయని సాహితీవేత్తలు పేర్కొన్నారు. తెలంగాణ రాష్ట్రం ఉన్నంత వరకు ‘జయ జయహే తెలంగాణ’ రూపంలో అందెశ్రీ చిరంజీవిగా ప్రజల హృదయాల్లో నిలిచిపోతారు.