Shivraj Patil : శివరాజ్ పాటిల్ కన్నుమూత.. ముగిసిన హుందాతనం శకం!!

భారత రాజకీయ యవనికపై తనదైన ముద్ర వేసిన సీనియర్ కాంగ్రెస్ నేత, మాజీ కేంద్ర హోంమంత్రి శివరాజ్ పాటిల్ (Shivraj Patil) ఇవాళ కన్నుమూశారు. ఆయన వయస్సు 91 ఏళ్లు. ఒక నాయకుడి మరణం మాత్రమే కాదు.. అది విలువలతో కూడిన రాజకీయ శకానికి ముగింపు అని చెప్పొచ్చు. వృద్ధాప్య అనారోగ్య సమస్యలతో మహారాష్ట్రలోని (Maharashtra) తన సొంతూరు లాతూర్ (Lathur) లో తుదిశ్వాస విడిచిన పాటిల్, ఏడు దశాబ్దాల సుదీర్ఘ రాజకీయ జీవితంలో హుందాతనం అనే పదానికి నిలువెత్తు నిదర్శనంగా నిలిచారు.

మహారాష్ట్ర రాజకీయాల్లో కీలక నేతగా ఎదిగిన శివరాజ్ పాటిల్, లాతూర్ నియోజకవర్గం నుంచి ఏడు సార్లు లోక్‌సభకు ఎన్నికయ్యారంటే క్షేత్రస్థాయిలో ఆయనకున్న పట్టు ఎలాంటిదో అర్థం చేసుకోవచ్చు. 1980వ దశకంలో ఇందిరా గాంధీ, రాజీవ్ గాంధీ మంత్రివర్గాల్లో రక్షణ శాఖ మంత్రిగా బాధ్యతలు చేపట్టిన ఆయన, దేశ రక్షణ వ్యవస్థ బలోపేతానికి తనవంతు కృషి చేశారు. కేవలం కేంద్రమంత్రిగానే కాకుండా, 1991 నుండి 1996 వరకు లోక్‌సభ స్పీకర్‌గా ఆయన సభను నడిపిన తీరు అద్భుతం. సభలో అధికార, ప్రతిపక్షాల మధ్య వాడివేడి చర్చలు జరుగుతున్నా, తన చిరునవ్వు, మృదువైన మాటలతో సభను అదుపు చేసేవారు. ఆయన హయాంలోనే పార్లమెంటులో అనేక కీలక నిర్ణయాలు, చర్చలు జరిగాయి.

శివరాజ్ పాటిల్ రాజకీయ జీవితాన్ని విశ్లేషించినప్పుడు, అందరి దృష్టిని ఆకర్షించే ప్రధాన అంశం 2008 ముంబై ఉగ్రదాడుల ఘటన. అప్పటి మన్మోహన్ సింగ్ ప్రభుత్వంలో ఆయన కేంద్ర హోంమంత్రిగా ఉన్నారు. ఉగ్రవాదుల దాడిలో దేశం ఉలిక్కిపడింది. ఆ సమయంలో ఆయన బాధ్యత నుండి పారిపోలేదు, సాకులు వెతకలేదు. “ముంబై దాడులకు నైతిక బాధ్యత వహిస్తూ నేను రాజీనామా చేస్తున్నాను” అని ప్రకటించి పదవి నుండి తప్పుకున్నారు. నేటి రాజకీయాలతో పోల్చి చూస్తే ఈ నిర్ణయం ఎంత గొప్పదో అర్థమవుతుంది. ప్రస్తుత కాలంలో ఎంతటి వైఫల్యం జరిగినా అధికారుల మీదో, గత ప్రభుత్వాల మీదో నెట్టేసి, కుర్చీలకు అతుక్కుపోయే నాయకులను మనం చూస్తున్నాం. కానీ, పదవి కంటే బాధ్యత, విలువలకే ప్రాధాన్యతనిచ్చిన పాటిల్ నిర్ణయం, నేటి తరం నాయకులకు ఒక పాఠం. అధికారం అనుభవించడమే కాదు, వైఫల్యం ఎదురైనప్పుడు బాధ్యత తీసుకోవడమే నిజమైన నాయకత్వ లక్షణం అని ఆయన నిరూపించారు.

కాంగ్రెస్ పార్టీలో నెహ్రూ-గాంధీ కుటుంబానికి అత్యంత నమ్మకస్తుడిగా శివరాజ్ పాటిల్ గుర్తింపు పొందారు. పార్టీ ఎన్ని ఒడిదుడుకులు ఎదుర్కొన్నా, ఆయన విధేయత మారలేదు. 2004లో ఆయన లోక్‌సభ ఎన్నికల్లో ఓడిపోయినప్పటికీ, సోనియా గాంధీ ఆయనపై ఉన్న నమ్మకంతో ఏకంగా దేశ హోంమంత్రి పదవిని కట్టబెట్టారు. “రాజకీయాల్లో విధేయతకు మించిన అర్హత లేదు” అని ఆనాడు విమర్శలు వచ్చినప్పటికీ, ఆయన తన పనితీరుతో, మృదువైన వ్యక్తిత్వంతో విమర్శలను ఎదుర్కొన్నారు.

హోంమంత్రి పదవికి రాజీనామా చేసిన తర్వాత కూడా కాంగ్రెస్ పార్టీ ఆయనను విస్మరించలేదు. 2010 నుండి 2015 వరకు పంజాబ్ గవర్నర్‌గా, చండీగఢ్ అడ్మినిస్ట్రేటర్‌గా బాధ్యతలు నిర్వర్తించారు. అయితే, ఆయన కేవలం ప్రశంసలే కాదు, విమర్శలను కూడా ఎదుర్కొన్నారు. ముఖ్యంగా హోంమంత్రిగా ఉన్నప్పుడు అంతర్గత భద్రత విషయంలో ఆయన మెతక వైఖరి అవలంబిస్తున్నారన్న ఆరోపణలు వచ్చాయి. అలాగే, ఎప్పుడూ సూటు-బూటు వేసుకుని, ఇస్త్రీ నలగని దుస్తులతో కనిపించే ఆయనపై, క్షేత్రస్థాయి వాస్తవాలకు దూరంగా ఉంటారనే విమర్శలు కూడా వినిపించేవి. కానీ, వ్యక్తిగతంగా ఆయనపై ఒక్క అవినీతి మరక కూడా లేకపోవడం విశేషం.

రాజకీయాల్లో గెలుపు ఓటములు సహజం. కానీ, ఒక నాయకుడు వెళ్ళిపోయిన తర్వాత కూడా ఆయన పాటించిన విలువలు మిగిలి ఉంటాయి. శివరాజ్ పాటిల్ మరణంతో కాంగ్రెస్ పార్టీ ఒక సీనియర్ దిశానిర్దేశకుడిని కోల్పోయింది. మృదుభాషిగా, మచ్చలేని నేతగా, విలువల రాజకీయాలకు చిరునామాగా ఆయన చరిత్రలో నిలిచిపోతారు. ప్రస్తుత రాజకీయ కాలుష్యంలో, నైతిక బాధ్యత వహించి పదవిని త్యజించే శివరాజ్ పాటిల్ లాంటి నాయకులు మళ్ళీ వస్తారా? అనేది జవాబు లేని ప్రశ్నే!