Vice President: ఉప రాష్ట్రపతి ఎన్నికలో ఎవరి బలం ఎంత..? దామాషా అంటే ఏంటీ..?

భారత ఉప రాష్ట్రపతి ఎన్నిక నేపధ్యంలో.. ఎవరు ఉప రాష్ట్రపతి అయ్యే అవకాశం ఉందనే దానిపై ఎన్నో ఊహాగానాలు నెలకొన్నాయి. ఎన్డియే, ఇండియా కూటమి ఏ వ్యూహాలు అనుసరిస్తాయి అనే దానిపై సర్వత్రా ఆసక్తి నెలకొంది. జగదీప్ ధంఖర్ రాజీనామా కారణంగా భారత ఉపరాష్ట్రపతి పదవి ఖాళీగా ఉంది. ఇప్పటికే భారత ఎన్నికల కమిషన్ ఎన్నిక ప్రక్రియను ప్రారంభించింది. దేశంలో రెండవ అత్యున్నత పదవికి, అత్యంత ముఖ్యమైన పదవికి జరిగే ఎన్నికల్లో ఎవరికి ఆధిక్యం ఉంది? అనేది ఒకసారి చూద్దాం.

లోక్‌సభ(Loksabha)లో 543 సీట్లు ఉన్నాయి. పశ్చిమ బెంగాల్ రాష్ట్రంలోని బషీర్‌హత్ స్థానం ఖాళీగా ఉంది. రాజ్యసభలో 245 సీట్లు ఉన్నాయి, కానీ ఐదు ఖాళీగా ఉన్నాయి. నాలుగు జమ్మూ కాశ్మీర్ రాష్ట్రం నుండి, ఒకటి పంజాబ్ నుండి ఖాళీగా ఉన్నాయి. ఉపరాష్ట్రపతి ఎన్నిక కోసం ఎలక్టోరల్ కాలేజీలో 542 ప్లస్ 240, అంటే 782 ఓట్లు ఉంటాయి. కాబట్టి, ఎన్నికల్లో గెలవడానికి మ్యాజిక్ మెజారిటీ నెంబర్ 392. మరి మెజారిటీ మార్కును ఎవరు దాటగలరు? అనేది ఒకసారి చూస్తే..

బిజెపి(BJP) నేతృత్వంలోని ఎన్డీఏకు లోక్‌సభలో 293 సీట్లు, రాజ్యసభలో 129 మంది సభ్యులు ఉన్నారు. కూటమిలోని సభ్యులందరూ హాజరై తమ అభ్యర్థికి ఓటు వేస్తే, ఎన్డియే అభ్యర్ధికి 422 ఓట్లు వస్తాయి. అందువల్ల, ఎన్డీఏ అభ్యర్థి సులభంగా గెలవవచ్చు. మరోవైపు, కాంగ్రెస్ (Congress) నేతృత్వంలోని ఇండియా బ్లాక్‌కు లోక్‌సభలో 99 మంది సభ్యులు, రాజ్యసభలో 27 మంది సభ్యులు ఉన్నారు. అయితే, ఇండియా బ్లాక్‌కు పార్లమెంటులో 350 మంది సభ్యుల మద్దతు ఉంది. ఇక్కడ దామాషా ప్రాతినిధ్యం అనేది కీలకం.

అసలు దాని అర్ధం ఏంటో ఒకసారి చూస్తే.. భారత ఉపరాష్ట్రపతిని ఒక బదిలీ ఓటుతో అనుపాత ప్రాతినిధ్య వ్యవస్థ ద్వారా ఎన్నుకుంటారు. ప్రతి ఓటరు ఎన్నికల్లో పోటీ చేస్తున్న అభ్యర్థులందరికీ అన్ని ప్రాధాన్యతలకు ఓటు వేసే అవకాశం ఉంటుంది. అభ్యర్థుల కోసం ఈ ప్రాధాన్యతలను ఓటర్ 1, 2, 3, 4, 5, మాదిరిగా నెంబర్ లు ఇస్తారు. మొదటి రౌండ్ లెక్కింపు తర్వాత ఏ అభ్యర్థి కూడా ఎన్నికకు అవసరమైన ఓట్లు రాకపోతే, తొలగింపు, మినహాయింపు ప్రక్రియ ఆధారంగా లెక్కింపు కొనసాగుతుంది. అత్యల్ప ఓట్లు సాధించిన అభ్యర్థిని మినహాయించి, అతని బ్యాలెట్ పత్రాలన్నింటినీ దానిపై గుర్తించిన రెండవ ప్రాధాన్యతల ఆధారంగా మిగిలిన అభ్యర్థులకు పంపిణీ చేస్తారు.